plusone

Arkadaşlar yıllardır merak ettiğim bir konu var ve bu konuda uzman olan veya amatörce bilgisi olan arkadaşlarımızın yorumlarını merak ediyorum.

Örneğin kartalkayanın bu haftasonu rüzgar durumuna bakacak olursak
cmt günü 25 km günbatısı ve 20 km lodos esecek olması kuzeye bakan dağ yamacında (kartalkaya kuzeye bakıyor diye biliyorum) bir etki yaratmayacağı anlamına mı gelir yoksa karın yumşamasına mı neden olur? veya pzt günü 10 ve 15 kuvvette karayel esecek olması kartalkayada buzlanmaya mı sebebiyet verecektir?

Ayrıca diğer merkezlerde de hangi rüzgar ne tip bir etki yapıyor, hatırladığım kadarı ile uludağdaki birinci bölge güneye baktığından lodostan çok kötü etkileniyordu iki sene önce bir haftasonu lodos nedeni ile kar kalitesi fena bozulmuştu.

Cevaplar için şimdiden teşekkürler.

Eklenen Dosyalar

Sel0

Bu konuda Öner abimiz bilgisine başvurmak gerekir, okursa ayrıntılı bilgi verebilir bence

Revel8 Revolt Skiboard
Revel8 Receptor Bindings

Kar sezonu bitmiştir benim için, artık deniz sezonunu bekliyoruz

Oner Govsa

Lodos genelde Alp'leri bile etkiler ve sıcak karakterli bir ruzgar oldugundan kar'ı yumusatır. Fakat esasta bu konuda, farklı pek cok etkiler daha var.

Ornegin Alp'lerdeki pek cok kayak merkezi veya kayak pistleri sadece kuzeye bakmaz, sadece guney agırlıklı yamacları da ve her iki yamacı da kullanan cok sayıda kayak merkezi var. Neticede ve tum bunlar da, guney ( tabi guney sadece biraz daha fazla etkilenir ) ve kuzey yamac olsa bile, lodos turu sıcak hava akımlarından oldugu gibi, bazı donemlerde yasanan hava sıcaklıklarından da ve bunun yanısıra gunesli havadan da ve keza oglen saatlerinde, mesela gunesle dik acıya yakın acılar yapan bazı kayak alanlarında ve pistlerinde de, o saatlerde asırı kar yumusamasına neden olur ve olumsuz etklenirler. Hatta yeterince soguk ama gunseli havalarda bile, gunesle dik acıya yakın acılar yapan guney yamac kayak alanları ve pistlerindeki kar da, o saatler de kesinlikle yumusar ve kalitesini de buyuk olcude kaybeder. Genelde kar; guney agırlıklı yamaclarda gunes acılarından, ayrıca guney ve kuzey yamac olması fark etmeksizin de sıcak hava sartlarından da o saatlerde veya donemlerde yumusar ve kotu etkilenir. Ancak; genelde kayak sezonu ve kıs sartları icindeki dusuk gece sıcaklıkları sırasında, gunduz yumusamıs olan kar kendini tekrar toplar ve sertlesir. Velhasıl; bu az yuksek sıcak hava sartları icin, biraz detaya girersek, genelde ve bir kayak sezonunda; ancak kar oglene dogru, oglen ve ogleden sonraya kadar yumusar, ama aksam saatlerine dogru da tekrar kendini toparlar. Ama hava sayet yeterince soguksa, kayak pistleri de sadece kuzey agırlıklı yamaclardaysa ( ki bizim ulkede genelde boyledir ) yani lodos turu guneyli sıcak karakterli ruzgarlar da yoksa, o zaman zaten tum gun kar kalitesini genelde muhafaza eder. Aslında sordugunuz sorular zaten cok basittir ama, maalesef bu konunun cevapları hep cok detaylı ve karmasıktır. Herneyse ben yine de anlatımıma devam edeyim; aslında Alp'lere gore cok daha guney enlemlerde yer alan ( mesela Uludag, İspanya Madrit enlemindedir ) ve o nedenle daha dik gunes ısınlarına da maruz kalan bizim ulkede, genelde ve biraz zorunlukluk da olarak cogunlukla kuzey yamaclardaki kayak alanları kullanılır. Kısaca sozu fazla uzatmadan ve karmasıklastırmadan da, ozet olarak sunları soylemek gerekiyor; ornegin Alp'lerde kayanlar, once bu konuya fazla takılmıyorlar ve kendilerini hava sartları ve gunes acılarına gore yer secerek kayaklarını yapıyorlar. Hava sayet cok soguksa, zaten guney yamaclı kayak alanlarını daha cok tercih ediyorlar, ayrıca sabah saatleri gunesli kayak alanları ve pistlerini seciyorlar, oglen hala kar yeterli kalitedeyse, aynı bolgede kaymaya devam ediyorlar ve golge alanlardan da mumkun oldugunca kacınıyorlar, aksama dogru da yine golge alanlardan mumkun oldugunca kacıyorlar. Cunku; hava sıcaklıgından veya gunes etkisinden biraz eriyip kendini salan kar, aksama dogru kendini toplayıp buzlanıyor ve o buz olus hali de, ertesi sabah saatlerini de kapsıyor. Ama hava sayet biraz sıcaksa, o zaman zaten kuzey yamaclı kayak alanları daha cok tercih ediliyor, ama sabah ve aksama dogru da, yine mumkun olabildigince golge alanlardan tekrar kacınıyorlar mesela. Fakat her ne yapılırsa yapılsın, yine de bazen buzlu kayak alanlarına girilebiliyor, o alanlarda da hareketler cok yumusatılıyor, daha genis kavislerle ve cok yumusakca donusler yapılıyor, sert duruslar ve sert donusler yok, tabi bu arada kayagın sert ve keskin yan bıcak kenarları ve mutlaka yumusakca da olsa, daha cok kullanılıyor bu tur zeminlerde.

Esasında iyi bir teknik alt yapı ve iyi bir isletme genelde bu tur problemleri minimize edebiliyor, ornegin kar gunduz cok yumusamıssa, gece ve sıcaklıkların uygun oldugu saatlerde snowmakerla yapay kar puskurtuluyor ve sabah erken saatlerinde de snowtrack'la yada groomerla pistler sıkıstırılıp yeniden duzeltiliyor. Fakat kar; kalınlık olarak sayet kritik seviyedeyse ve hava da uzun suredir biraz sıcak seyrediyorsa, hatta yapay kar imkanı da mumkun degil veya yoksa, o zaman geceleri ustu zaten sıkıstıgından da buzlanmıs olan bu alanlara, isletme ve genelde hic mudehale etmiyor, cunku burayı snowtrackla duzeltmeye kalkıssa, mevcut kar sıcak havayla daha cok temas edeceginden daha cabuk eriyecek ve pistlerde var olan kar'ın omru daha da kısa surecektir. Ben; lodos karakterli biraz sıcak ruzgarlı hava sartlarında size sunu tavsiye edeyim, mumkun oldugunca kuzey yamacları kullanın, ayrıca sabah ve aksam ustu saatlerinde, yine mumkun oldugunca gunesli alanları tercih edin. Ayrıca Kartalkaya'nın kayak alalanlarının tumu, elbette ki tam kuzeye bakmıyor, keza bu durum Uludag icin de gecerli, ama bunlar cogunlukla kuzey agırlıklı yamacları kullanmaktalar. Palandoken'in bir bolumuyse, biraz guneyi de kullanmakta. Dahası sayet buza girmisseniz, hareketleri yavas yavas yavaslatıp ve hemen yumusatın, acıkcası o bolgeden de oylece gecin. Dahası ve bence; bu konuyu da pek fazla kafaya takmayın, ama tabi tavsiyelerimi de dikkate alın nacizane, sanırım bu yeterli olacaktır.

Ustelik ve zaten Kayaktayken bastıgınız kar, kalitesini hep belli etmektedir, neticede bastıgınız karın kaliteli olacagı bolgeleri de, mumkun olabildigince secmeye calısın o kadar. Neticede ve genelde; iyi bir kayak sezonunu icinde; dunyanın hicbir kayak merkezinde ve her zaman en iyi kar kalitesini bulabilmek asla mumkun degildir ve bu bilincle kayılacak alanlar da, hava sıcaklıkları, yonler ve gunes acılarına gore secilecektir, Alp'lerde genelde hep bu tur teknikler uygulanıyor ve sanki dagdan asagıya ornegin yuruyerek iniliyormuscasına nasıl baslılan tum yerler seciliyorsa, kayılan alanlar da ve o alanlardaki kar kaliteleri de, yine benzer bir sekilde seciliyor, sayet istem dısı ve bazen biraz buza girilirse de, hareketler hemen yumusatılıyor ve oradan bu sekilde geciliyor. Yani kayak sporu; aslında bu yonuyle de zaten bir butundur, zaten bol kara da girildiginde, yine bol kar teknigine gore davranılıyor, kar kuru ve toz ise farklı, ama kar toz degil ıslaksa baska teknikler uygulanıyor, keza ve gerekirse pist ici veya pist dısı olarak da kayılacak alanlara, kar turune de gore, uygun kayaklar da bastan degisebiliyor ve ona uygun baska teknikler de kullanılabiliyor. Sonuc olarak; bu yazımın, sorularınıza cevap olabilmesini umuyor ve diliyorum.

Sevgi ve saygılar.
Oner Govsa

Oner Govsa

Ayrıca bu konuda atlamıs oldugum onemli bir detayı daha ilave edeyim.

Ama once pistler kuzey yamacta da olsa, buzlanmaya o donemdeki yuksek nem oranı da elbette ki cok etki etmekte tabi. Ornegin kuzey yonde ve cok yakında deniz veya buyukce bir gol varsa ve bu durumda ruzgar kuzeyden esiyor olsa bile, gelen hava yine de nemli olacaktır ve bu durum belli zamanlarda ve belli sartlarda pistlerde bir don olayı da yaratabilir. Dolayısıyla ve bu durumda; biraz sıcak karakterli Lodos'un sadece ve tek basına nem tasımadıgı da malum olmakta, yani bazı durumlarda baska ruzgarlar da nem tasıyabiliyorlar.

Fakat siz ve belli saatlerde; bazen, cam gibi duz ve buzlu bir kayak pisti zeminine sayet girmisseniz, kayarken ve ozellikle de donus yapmak icin, o duzgun zeminin biraz karlı olan kulvarlarını ve bolgelerini secin, acıkcası donus yaptıgınız ve uzerinde az miktarda kar birikmis olan o alanlarda, her zaman hareketler cok daha rahat cıkacak ve yeterince de keyif verecektir. Yani bu onemli detayı da ilave etmis olayım.

Saygı ve sevgiyle de, sizlere her daim iyi kayaklar dilerim.
Oner Govsa

Sel0

Ellerine sağlık Öner abi, teşekkürler bilgiler için

plusone

Öner Bey,

Ayırdığınız zamana ve ilgiye çok teşekkür ederim. Çok önemli bilgiler edindim. Teşekkürler.

SPEED

Lodos güneyden gelse de kayak sezonunun katilidir Türkiye'de (Sarıkamış ve Palandöken gibi Sibirya Y.B. etkisinden faydalanan merkezler dışında)... Özellikle batıdaki merkezler, başta Uludağ, bu durumdan çok çeker. Lodos güney yamaçtan gelir, ancak yamaçta yükselirken nemini bırakır ve kuzey yamaca alçalırken Alman Alplerinde de olduğu gibi bir fön etkisi yaratır. Uludağ'da genelde Mart sonu uygun kar kalınlığı varken Nisan başında sezonun bir anda bitmesinin nedeni budur: Isınan havadan ziyade sezonu gelen lodosun fön etkisi ve tabi aşırı nem yüklü olduğu anlarda bıraktığı yağmur...

www.hizkayagi.com

Oner Govsa

Ama yurdumuzun denize yakın batı yarısı dagları cok da yagıs alır. Ornegin Bursa'nın 12 aylık toplam yagıs ortalaması 694 mm, İzmir'inki 682 mm, Antalya'nın ki 1046 mm ve Mugla'nınki de 1050 mm'dir. Mesela Antalya'nın aralık, ocak ve subat ayları olarak ve sadece kıs mevsimindeki uzun yıllar ortalama yagıs toplamı 666 mm'dir ( Antalya'nın devasa yuksek daglarındaki asırı kar miktarları da, iste zaten buradan geliyor ) ve bu rakam neredeyse Bursa ve İzmir'in yıllık yagıs toplam ortalamasına son derece yakındır. Zaten bizim ulkeyi esas besleyen sistem orta Akdeniz kaynaklı olan sistemdir ve bu sistemde herhangi bir tıkanıklık, yalnızca dogu karadeniz bolgesi haric olmak kaydıyla, tum Turkiye'de cok ciddi bir kuraklık tehdidi de yaratır. O sebeple bence Lodos'a kızmamak lazım, cunku esas yagısı zaten o getiriyor, malum yagıs olmazsa, zaten kar da yok demek. Yeterki atmosferin ust tabakaları yeterince serin olsun ve daglar da yine yeterince yuksek olsun, iste o zaman mesele yok. Ayrıca ve zaten de asırı lodos fırtınaları en cok 1 gun suruyor, sonra siddetini kaybediyor. Sayet o asırı lodos fırtınalı saatlerde yeterli bir kar stoku varsa, bu kısa surede yine hic sorun yok demektir, dahası zaten arkadan yagıs gelir, ardından genelde serinleme ve sonrasında da soguma gelecektir. Sistemin genel calısma prensibi zaten bellidir, genelde once yeterli bir sıcaklık artısı, yogusma, sislenme, bulutlanma, yagıs, serinleme ve soguma sekliyle surmekte. Acıkcası sayet yeterli sıcaklık artısı yoksa, yeterli yogusma ve yagıs da olmayacaktır ( Erzurum ve Kars gibi mesela ). Ornegin ve o sebeple de, mesela asırı soguk yerlerdeki yagıs miktarları da hep dusuk olmaktadır. Halbuki kar miktarları icin, elbette ki yagıs miktarları da aynı derecede onem kazanıyor ve daglar sayet yeterince yuksekse, bence oncelik yagıs toplam mm'leri olarak esas yagıs miktarlarında gizlidir. Neticede Lodos'a kızma, bize esas kar'ıda ve hayatı da zaten ve oncelikle de o getiriyor. Evet; Lodos ve normal olarak kar tabakası uzerine nemli bir fon etkisi yapsa da, sonradan ve ardından gelen kar bunu zaten izale ediyor veya isletmeci bunu ve yine sonradan yeniden snowtrackla duzeltiyor ve duzenliyor, yani bu kadarcık bir sorun da olsun bence, zaten faydası daha cok. Dahası ve neredeyse Alp'lerdeki tum kayak merkezleri; herhangi bir kayak sezonu icinde, genelde ve asla sadece kar almazlar, bazen karla karısık yagmur ve hatta bazen yagmur da alabilirler, ama cogunlukla kar alırlar ve bu durum da zaten yeterlidir. Keza ve bunun yanısıra; normal bir kayak sezonu dısında ( yani buzul kayak merkezi esas yuksek sezonu icinde ), buzul kayak merkezlerindeki durum da yine benzerdir, oraları bile bazen karla karısık yagmur, hatta bazen de yagmur alırlar, ama cogunlukla da yine kar alırlar.

Saygı ve sevgiyle.
Oner Govsa

Oner Govsa

Rica ederim, ne olacak ki ? Esas ben size tesekkur ederim.
Saygılarımla.
Oner Govsa

Oner Govsa

Bu konuyla ilgili son bir nokta;

Yani ve ornegin; Alp'lerdeki tum kayak merkezlerinde yasanan butun yagısların, her zaman ve sırf kar olarak dusmesini beklemek bir fantazidir. Ama sezonu icindeki bu yagısların buyuk kısmı kar olarak gerceklesir. Yani olusan yagısın tamamı; her zaman ve asla sırf kar olarak gerceklesmez. O nedenle de; her tarafta ve her zaman tumuyle ve sırf kuru toz kar bulabilmek de, aslında bir fantazi olmaktadır, velhasıl bazen karla karısık yagmur ve hatta sırf yagmur da yagabilecegine gore, demek ki mevcut kar'ın da, zaman zaman biraz rutubetlenebilecegi, hatta bazen biraz da ıslanabilecegi bile zaten asikar bir gercektir. O halde ve Alp'lerde bile; her zaman boyle ideal bir kar kalitesini bulabilmek asla mumkun degildir ve zaten de bu maalesef olamayacaktır. Alp'lere ait bu dogal gercek, elbette ki bizim ulke daglarımız icin de gecerlidir, ancak denize yakın batı dagları biraz daha nemli hava akımlarının etkisinde oldugundan, genelde biraz daha ıslak kar tipinde kar alacaklardır, ama bu da iyidir, cunku bu tur biraz ıslak kar, birbiriyle yapıstıgından, genelde ruzgarla ucusup, havaya da karısarak savrulup gitmez ve kayak pistine yapısır ve kar olcusunu de surekli arttırır. Aksi halde ve sayet burası agactan da tumuyle yoksun bir kayak bolgesiyse; iste o zaman pistlerde, cesitli kar perdeleri, kar odacıkları kurmak ve yagan karı da, hemen basıp sıkıstırmak turu cok zahmetli bir isi de mutlaka yapmak gerekecekti. Sonuc olarak; bu dogal gercegi de, artık ve lutfen aklımızın bir kosesine yazalım, "her zaman ve heryerde vede herdaim toz kar bulabilmek bir fantezidir". Yukseklere cıktıkca, elbette ki toz kar bulabilmek olasıgı her zaman cok artar ama, bu durum bile, bu esas yalın ve temel gercegi asla degistirmez.

Saygı ve sevgiyle.
Oner Govsa