06. 07. 2004.
İzmir Bayındırlık ve İskan Bölge Müdürü sayın
Ata Erpolat’a, saygı ve sevgiyle;
Konu; Ata’cım,
( Sakıncası yoksa, bana sadece Öner de
) Bozdağ’daki sırt ıslahı ve ara güzergahlar konusunda, yetkililerin pek çok tereddütleri vardı, ama ne mutlu ki bunların çoğu aşıldı. Fakat ve maalesef, hala çok az te- reddüt kırıntılarının kalmış olduğu görülüyor. O nedenle ben, bu türdeki bazı ufak tereddüt kırıntılarının da aşılmasına yardımcı olmak ve Alp’in kriterlerini olabildiğince açmak ve anlatmak için, bu ufak bilgilendirmeyi gerekli gördüm. Kayak pistlerine ait bu Alp’in
( FİS kriterlerine göre
) teknik profilinin işe yarayacağından, beğenileceğinden ve bazı ufak tered-dütlerin de, artık tümüyle ortadan kalkacağından eminim. Ayrıca bu arada ben, uygulama konusunda yapılmasını istediklerimi de, bu yazıya tekrar ilave ettim. Senin de uygun bulmanı, önem ve özellikle umar ve dilerim.
FİS
( Uluslar arası kayak federasyonunun Alp’in
) kriterlerine göre,
( Alp disiplini yamaç kayağı
) kayak pistleri zorluk derece renkleri hakkında
( topografik eğimler ve tüm özellikler açısından
) genel teknik açıklama;
- ·Yeşil renkli kayak pistleri; Kayağa yeni başlayanlar için, minimum % 5,% 15 eğimli, en az pist genişliği ise 30 m. (( Yeşil bir pistin içinde ve toplam boyun 1 / 3’ünden az olmak şartıyla, % 5 eğimden az “sarımtrak” ( yürüyüş kayağı yolu ) veya bir üst mavi kısımlar bulunabilir ve bu kısımlar, genel ortalama eğimi etkiler. )) maksimum
- ·Mavi renkli kayak pistleri; Orta derecede kayak yapanlar için, mini- mum % 15, maksimum % 35 eğimli, en az pist genişliği ise 30 m. ( Mavi bir pistin içinde ve belli bir oranlarda, yeşil ve kırmızı kı- sımlar bulunabilir ve bu kısımlar, genel ortalama eğimi etkiler. )
- ·Kırmızı renkli kayak pistleri; İyi derecede kayak yapanlar için ve resmi müsabaka kayak pistleri, minimum % 35, maksimum % 60 eğimli, en az pist genişliği ise ( FİS kriterlerine göre ) yine 30 m. ( Kırmızı bir pistin içinde, mavi ve siyah kısımlar bulunabilir ve bu kısımlar, genel ortalama eğimleri etkiler. )
- ·Siyah renkli kayak pistleri; Zor pistler, minimum % 60, maksimum % 100( yani maksimum 45 dereceli bir açıya sahip ), en az pist genişliği ise 40 ile 60 m arasında. (( diklik artıkça, genişlik de artar. ), ( Siyah bir pistin içinde kırmızı kısımlar bulunabilir ve bu kısımlar, genel ortalama eğimi etkiler. )) eğimli
Ancak ve takdir edersin ki,
600, 800, 1000, 1200 ve hatta
1500 m’lik bir düşey kot farkı toplamındaki uzun ve çok uzun pistlerde
( ki Alp’lerde bu böyledir
), bu tür doğal eğimleri
( genelde
) homojen olarak bulmak elbette mümkün değildir. O nedenle ve yarışma pistleri de dahil, aralara değişik eğimler ve birkaç ara güzergah da girebilmektedir. Böylesi uzun veya çok uzun kayak pistlerinde,
( Hatta kısa pistlerde bile
) araya giren değişik zorluk derece renkleri söz konusu olduğu için;
Bu kez ortaya, ağırlıklı pist rengi şeklinde, yeni bir kavram çıkmaktadır. Şimdi, önce bu ağırlıklı pist rengi kavramını biraz açıklayalım
- ·Yeşil pistlerin içinde, ( sarımtrak kısımlar da olabilir ) biraz ( bir üst renk )1 / 3’ünü aşma- ması gerekiyor. Şayet aşar ise, o pistin ağırlıklı pist rengi, ( bir üst renk ) mavi olarak kabul edilir.mavi kısımlar bulunabilir. Ancak bu yeşil pistin içinde bulu- nan bir üst rengin, kesinlikle toplam pist boyunun
- ·Mavi pistlerin içinde bulunan kırmızı renkler için de, yine bu aynı kriterler geçerlidir. Yani, ağırlıklı pist rengi mavi olan bir kayak pisti- nin içinde yer alan kırmızı kısımların uzunluğu, toplam pist boyunun 1 / 3’ünü aşmaması gerekiyor. Aksi halde; O pistin ağırlıklı pist rengi, ( bir üst renk ) kırmızı olarak kabul edilir. (( Bozdağ’da, ağırlıklı pist rengi mavi kabul edilecek olana iyi bir örnek; Bir sırt ıslahı ( kayma yönünde minimum % 2’lik bir eğimli ) ve bir ara güzergahla oluşturulacak ve zirveden en alttaki arenaya inecek, 2900 m’lik bir toplam boya sahip ve (( 2150 m zirve – 1530 m arena ) / 2900 m )) = ortalama % 21 eğimli olacak, Bozdağ’daki en uzun ve ağırlıklı pist rengi mavi olan ( ABCD ) kayak pisti. Kısaca bu pistin; Sadece 320 m’lik bir kısmı içinde, maksimum % 56’lık bir eğime ( yaklaşık 30 derecelik bir açıya ) sahip ve kırmızı olacaktır. ))
- ·Kırmızı pistlerin içinde de, bir üst renk olan siyah kısımlar buluna- bilir. Ancak bunların toplam uzunluğunun da, yine toplam pist boyu- nun 1 / 3’ünü aşmaması gerekiyor. Ayrıca, bu kısa siyah kısımların maksimum eğimlerinin de, şayet mümkünse % 70 veya % 80’leri ( yaklaşık 35 veya 40 derecelik bir açıyı ) aşmaması ve ayrıca o kısımların, daha aşırı bir genişliğe de sahip olması gerekmektedir.
- ·En yüksek eğimli ve zor olan siyah pistlerde de, şayet mümkünse ve doğal arazi meyilleri içinde, arada daha az eğimli olan çeşitli palya’ların bulunması (), çok aranan bir özelliktir. Aslında bu aynı durum, diğer tüm pistler için de geçerlidir. () kayakçıyı rahatlatmak ve dinlendirmek açı- sından Bozdağ’daki AGD siyah sırt pistinde, bu aranan özellik doğal olarak ve bir artı puan şeklinde mevcuttur.
Şimdi ve bu kez, ara güzergahlara ait kısa bir açıklama getirelim; Kayak pistlerinin belli yerlerinde yer alan ara güzergahların, genel teknik profilleri kısaca şöyle olmaktadır;
- ·Ara güzergahların toplam uzunlukları, genelde toplam pist uzunluğu- nun 1 / 2’sinden fazla olmaz. Ancak kesin bir ölçü yok ve ayrıca, orantısal olarak genelde çok daha kısa boylarla karşılaşılmaktadır.
- ·Yeşil ve Mavi renkli pistlerde yer alan ara güzergahların eğimleri; Minimum % 5, maksimumu ise pist eğimlerinin 1 / 2’si kadar olabilir. Genişlikleri de, 5 ile 12 m arasında değişir. ( eğim arttıkça, genişlik de artırılır, genişliği 3 m olan daha az eğimlilerle de karşılaşılmaktadır. )
- Kırmızı renkli pistlerdeki ara güzergahların eğimleri ise; Ara güzer- gahın genişliğine göre değişebilmekte ve yine eğim arttıkça, geniş- lik de artmaktadır. Eğim % 5 ile % 10 arasında ise, en az genişlik 6 ile 10 m arasında olabilmektedir. Şayet bu ara güzergahların eğimi, minimum % 15 ile, maksimum % 25 arasında ise, ortalama genişlik- leri de 12 ile 15 m arasında olabilmektedir. Bu tür için, 15 m’lik bir genişlik çok idealdir. ( Ancak bu kırmızı pist, şayet bir resmi kayak müsabakası pisti ise, burada yer alacak ara güzergahların geniş- liği, FİS kriterlerine göre en az 30 m olmak zorundadır. )
- ·Genelde tüm ara güzergahların ve özellikle vadi tarafında, gerekli tüm ( Ağ veya net ) emniyet tedbirleri alınır. ( Bu tedbirler, özellikle müsabaka pistlerinde 2 kademeli olarak yapılır ve 2 kat arttırılır. )
Sıt ıslahı için ise; Alp’lerde, çok az sayıda sırt ıslahı örnekleri vardır ve o nedenle daha nadir rastlanılmaktadır. Buradaki temel esas, en az 35 m’lik bir genişlik ve kayma yönünde minimum % 2’lik bir eğimdir. Ayrıca her iki tarafında, yeterli ağ veya netle, emniyetli bir hale getirilmesi gereklidir
Bozdağ’da 1 sırt ıslahı ve 2 ara güzergah oluşturulduğunda, zirveden en alta inecek ve 620 m’lik bir düşey kot farkı toplamını kullanacak olan, toplam 4
( AGD, AGFD, AFD ve ABCD
) uzun kayak pisti ortaya çıka- caktır. FİS kriterlerine göre Giant Slalom müsabakası için, 250 ile 450 m’lik, Süper Giant Slalom
( Süper ci
) ve Downhill için ise, 550 ile 1100 m’lik bir düşey kot farkı toplamı gereklidir. Bozdağ için, Giant Slalom türündeki bir oluşum, AFD kayak pisti içinde mümkündür.
( Ama süper ci ve Downhill için, Bozdağ’da bu tür bir olasılık pek mümkün gibi görün- müyor. Fakat bu tür nihai kararları, aslında FİS uzmanları verecek, ayrıca bazı ufak retuşlar da istenebilecektir.
)
Alp’in kriter ve boyutlarında olan herhangi bir kayak merkezinin, FİS kriterlerinde bir müsabaka pistine sahip olması, o kayak merkezinin değerini arttırır ve ona uluslar arası bir boyut kazandırır.
( Bozdağ’daki bu Giant Slalom yarışma pisti konusu, işte bu bakımdan çok anlamlıdır.
)
Bozdağ kayak merkezindeki tüm kayak pistleri tamamen bittiğinde ve kayı-lacak bir duruma gelindiğinde
( Alp’lerdeki tüm diğer kayak merkezlerinde de olduğu gibi
) FİS’e başvurulacak ve onlardan, bir denetim ve rapor iste-necektir. Onların denetimi ve belki ilave yaptırımları sonucu verecekleri rapor, yarışma pistlerini onaylayacak, tüm dünya mahkemelerinde geçerli olacak ve iyi bir işletmeciyi, gereksiz suçlamalardan da koruyacak ve rahat-latacaktır. Böylece, FİS tarafından onaylanmış yeni bir uluslar arası kapı açılmış olacaktır.
( Bu teknik ve ticari sistem, tüm dünyada böyle yürüyor.
)
Öner Gövsa olarak aslında
benim görevim; Bozdağ kayak merkezini, FİS uzmanlarının önüne çıkabilecek bir duruma ve boyuta getirebil- meye öncülük etmektir. Ondan sonra artık Bozdağ’ın önü tümüyle açıla- cak, bilir bilmez ve olumsuz konuşmalar da bitecektir. Ben, böylesi zor bir dağ olan Bozdağ’ın ve tüm teknik heyetinin, “projelendirme ve uygulama dalında” bir ödül alabileceğini bile düşünmekteyim. Açıkçası, yanılacağımı da hiç sanmıyorum. Büyük lafıma tövbe ama, bir süre sonra Bozdağ için bize, bu proje ve uygulamalardan dolayı çok dua edenler olacak.
Şimdi ve bu aşamada, kesin isteğim veya özel ricam şu;
Kayak pistleri için lütfen hiç kimse konuşmasın ve kafaları karıştırmasın. Verdiğim proje çok net, belli ve kesinlikle o uygulanmalı, ancak geliştirilmesine de açığım. Kısaca ben ne diyorsam, o olmalı, fakat verdiğim projenin geliştiril-mesine de açığım. Açıkçası
benim; Proje bazında değil, ama uygulama bazında teknik desteğe ihtiyacım olabilir. Ata’cım, sen bahsettiğin gibi ve istersen bir karayolcu takviyesi al, benim için bir mahsuru yok, hatta fay- dası olabilir ve beni rahatlatabilir. Üstelik Bozdağ’da, uygulamanın en mükemmelini yakalama şansımızı da arttırabilir ve çok daha iyi olabilir.
( Yalnız, tembel olmayan ve iş yapmaya iştahlı ve cabbar birini bulursan iyi olur, onunla da uğraşmayalım. Çünkü bu zamana kadarki bu tür tüm gayretler, benim için çok ciddi bir zül’dü ve bana lütfen daha fazlasını ya- şatma. Açıkçası ben bunu hak etmiyorum ve bilhassa rica ediyorum.
)
Kayak pistleri zorluk derece renkleri ve genel teknik profilleriyle ilgili,
İtalya’nın çok ünlü Alta-Badia’sından ( Süd Tirol
) bir örneğin renkli fotokopisini, bu yazıya ekledim. İncelediğin zaman, her şey çok daha netleşecektir. Ancak yine de bana, istersen her şeyi sorabilirsin. Fakat
Bozdağ’da, şayet benim dediğim ve işaretlediğim
yapılır ise, her kes şaşıracak,
hayran olacak ve tüm teknik heyeti, takdir ve tebrik ede- cektir. ( hatta, uluslar arası bir ödül bile alınabilir.
) Saygı ve sevgilerimle.
( İnş. Müh. Öner, her an için telefonlar: 0 532 ***** – Öner Gövsa.